Warm in de winter met Medronho

De winter in de Algarve is zacht vergeleken met Nederland, maar toch zijn de dagen korter, de avonden frisser en zoeken we vaker de gezelligheid binnenshuis op. Waar in Nederland een glaasje glühwein of jenever de winteravonden opwarmt, hebben de Portugezen hun eigen traditie: medronho. Deze sterke drank, gedistilleerd uit de vrucht van de aardbeiboom (arbutus unedo), is diep verankerd in de cultuur van de Algarve en de omliggende streken!

Medronho is niet zomaar een borrel; het is een verhaal van natuur, ambacht en traditie. Een drank die je niet alleen verwarmt, maar je ook een kijkje geeft in het hart van het Portugese platteland.

De aardbeiboom

De medronho wordt gemaakt van de vrucht van de aardbeiboom, in het Portugees medronheiro. Deze boom groeit in de heuvels van de Algarve, de Serra de Monchique en delen van de Alentejo. In het najaar kleurt hij vol rode, oranje en gele vruchten, die wat weg hebben van aardbeien, maar eigenlijk bessen zijn.

Wat de boom bijzonder maakt, is dat hij vaak tegelijk bloemen en vruchten draagt. Terwijl de nieuwe oogst zich nog vormt in witte bloesems, hangen de rijpe bessen ernaast al klaar om geplukt te worden. Dit zorgt voor een kleurrijk beeld in de herfst- en wintermaanden.

Van bes tot borrel

De productie van medronho is een zorgvuldig en tijdrovend proces dat meestal nog ambachtelijk gebeurt:

1. Oogsten: de bessen worden met de hand geplukt, vaak door families die dit werk al generaties lang doen.

2. Fermenteren: de vruchten worden verzameld in grote tonnen en mogen enkele weken of maanden gisten. Het suikergehalte van de bessen bepaalt hoe goed dit proces verloopt.

3. Distilleren: na de fermentatie volgt het distilleren in koperen ketels, vaak houtgestookt. Dit is een vaardigheid die ervaring en kennis vereist; te snel of te langzaam stoken beïnvloedt de smaak en de sterkte.

4. Bewaren: traditionele medronho is helder en kleurloos, maar sommige producenten laten het rijpen op houten vaten waardoor de drank een zachtere smaak en lichte kleur krijgt.

Het resultaat is een sterke drank van meestal rond de 40 tot 50 procent alcohol, met een uitgesproken smaak die doet denken aan een mix van fruit en vuur.

Een drank met cultuur en karakter

Medronho is diep verweven met de cultuur van het zuiden. Oorspronkelijk was het vooral een drank van boeren en herders, gedronken bij koud weer of zware arbeid. Tegenwoordig wordt het nog steeds vaak thuis gestookt, al is de commerciële productie aan regels gebonden.

In veel dorpen wordt medronho gezien als een symbool van gastvrijheid. Kom je op bezoek bij een boer in de heuvels, dan is de kans groot dat je een glaasje aangeboden krijgt, soms zelfs vroeg in de ochtend, “om de dag goed te beginnen”.

Ook op markten of bij kleine lokale winkeltjes vind je flesjes medronho, vaak met een eenvoudig etiket of zelfs helemaal zonder merk. Elke fles vertelt zijn eigen verhaal, afhankelijk van wie hem heeft gemaakt.

Medronho en de Algarve

De Algarve speelt een grote rol in de productie van medronho. Vooral de Serra de Monchique staat bekend om haar hoge kwaliteit. De heuvels en het microklimaat zorgen ervoor dat de medronheiro hier goed gedijt. Het distilleren van medronho is hier niet alleen een ambacht, maar ook een belangrijk onderdeel van het cultureel erfgoed.

In Monchique vind je zelfs kleine musea en festivals die gewijd zijn aan medronho. Hier kun je het hele proces zien en natuurlijk proeven. Het is niet alleen een drank, maar ook een bron van trots voor de regio.

Hoe drink je medronho?

Traditioneel wordt medronho puur gedronken, vaak in kleine glaasjes. Het wordt meestal niet gekoeld, zodat de smaak en de warmte volledig tot hun recht komen. Voor de liefhebber is een klein slokje al genoeg om de kou van een winteravond te verdrijven.

De laatste jaren zijn er ook nieuwe toepassingen ontstaan:

• Als ingrediënt in cocktails, gecombineerd met citrus of honing;

• In desserts, zoals cake of ijs met een scheutje medronho;

• Als digestief na een stevige maaltijd.

Medronho en regelgeving

Omdat medronho vaak kleinschalig en ambachtelijk geproduceerd wordt, is er lange tijd een grijs gebied geweest tussen legale en illegale productie. In de afgelopen decennia heeft de overheid geprobeerd meer structuur aan te brengen door vergunningen en kwaliteitslabels. Dit maakt dat er tegenwoordig ook gecertificeerde medronho’s op de markt zijn die exportwaardig zijn.

Toch blijft een groot deel van de charme dat de drank vaak rechtstreeks uit de dorpen en van kleine producenten komt. Daar proef je niet alleen de medronho, maar ook de passie en trots van de maker.

Een warme traditie in de winter

De winter in de Algarve mag dan mild zijn, er gaat niets boven een glaasje medronho om je van binnen te verwarmen. Het is een drankje dat niet alleen warmte brengt, maar ook een verhaal vertelt: van de bomen in de heuvels, van het werk van generaties families, en van een traditie die nog altijd springlevend is. Medronho is daarmee meer dan een borrel; het is een stukje van de ziel van de Algarve.